Information is not knowledge. Knowledge is not wisdom. Wisdom is not truth. Truth is not beauty. Beauty is not love. Love is not music. Music is the best...
[Frank Zappa - 'Packard Goose' - Joe's Garage: Act III (1979)]
Prince is de zoveelste in een lange rij van muziekgrootheden die de afgelopen maanden het loodje heeft gelegd. Het begon eind 2015 met de dood van Lemmy (#164), gevolgd door Bowie (#166), Glenn Frey (#167),Maurice White (#169) en Keith Emerson (#174). Prince was natuurlijk dé gezichtsbepalende artiest van de jaren 80 (sorry Madonna en Michael Jackson), maar hij was al eind jaren 70 begonnen en bleef relevante albums maken tot aan zijn dood. Ik heb daarom nog even getwijfeld welk album het onderwerp van dit blog moest worden. Zijn doorbraakalbum Dirty Mind uit 1980? Of juist zijn recente tweeluik HITnRUNPhase One en Phase Two? Maar eigenlijk kon ik niet heen om zijn 'magnum opus', Sign "☮" The Times. Het was het eerste album (na Purple Rain, Around The World In A Day en Parade) dat hij weer uitbracht onder zijn eigen naam zonder de toevoeging "& The Revolution". Sign "☮" The Times is eigenlijk het resultaat van een aantal niet uitgebrachte projecten. Zo was er Dream Factory, dat een album van The Revolution moest worden, er was een album van zijn alter ego Camille en toen beide projecten niet doorgingen gebruikte hij de nummers voor zijn driedubbel-album Crystal Ball. De platenmaatschappij wilde echter niet meer dan een dubbel-album uitbrengen en de drie projecten evolueerden toen in Sign "☮" The Times. Overigens is het onuitgebrachte Crystal Ball album is weer iets anders dan de Crystal Ball CD-box uit 1998... (hallo, bent u daar nog?). Een blog over Prince maken met links maar muziekfragmenten is trouwens nog een hele uitdaging. Prince had een soort haat/liefde-verhouding met internet (lees bijvoorbeeld dit artikel) die er voor zorgt dat een upload van een Prince-nummer op bijvoorbeeld YouTube kansloos is. Het geluid van je upload wordt direct geblokt. Ook van streaming-diensten moest hij niets hebben: “Tell me a musician who’s got rich off digital sales. Apple’s doing pretty good though, right?” Aan de andere kant heeft hij vele (thema)websites gehad en met zijn NPG Music Club website heeft hij zelfs een Webby Lifetime Achievement Award gewonnen. Gelukkig heb ik toch nog links op andere sites kunnen vinden, al zijn dit veelal niet de albumversies, maar de equivalenten uit de fantastische Sign "☮" The Timesbioscoopproductie waarin live-elementen, studio-opnamen en geacteerde stukken tot een boeiend geheel worden gesmeed. Het album opent met het titelnummer van Sign "☮" The Times waarin het sombere jaren 80-beeld van AIDS, drugs en 'gang related violence' opdoemt. Wat opvalt bij de rest van het album is de diversiteit van de nummers. Hiermee doet het denken aan soortgelijke dubbelalbum-meesterwerken als 'The Beatles' (ook wel 'White Album') van The Beatles, 'Something/Anything?' van Todd Rundgren, 'London Calling' van The Clash of 'Exile On Main St.' van de Rolling Stones. Zo is er Housequake waarin de house- en rap-invloeden overduidelijk zijn en zijn een flink aantal uptempo nummers waarin de adrenaline en testosteron in overvloed aanwezig zijn: Play In The Sunshine, Hot Thing, U Got The Look (met Sheena Easton), Strange Relationship, I Could Never Take The Place Of Your Man en It's Gonna Be A Beautiful Night. In The Ballad Of Dorothy Parker en Forever In My Life gaat het tempo omlaag en heeft de muziek een experimenteel en vervreemdend karakter. Alsof je luistert naar slaapkamerdemo's, maar dan wel van een zeer hoog niveau. Prince' melancholische kant komt sterk naar voren in nummers als It, Starfish and Coffee (hier in de Muppet Show versie) en Adore. Een bijzondere loot aan deze boom is If I Was Your Girlfriend. Dit is één van de tracks die bedoeld waren voor het album van zijn alter-ego Camille. De vocalen zijn versneld en dat geeft een vervreemdend effect samen met de tekst, geschreven vanuit een originele invalshoek:
If I was your girlfriend Would U let me dress U I mean, help U pick out your clothes Before we go out Naast Slow Love kent één andere ballad en dat is wat mij betreft het hoogtepunt van het album, The Cross. Het begint met alleen de stem en de gitaar van Prince. Na een ruime minuut komen de drums erbij. Eerst nog heel spaarzaam, maar allengs neemt de intensiteit toe. Na weer een ruime minuut verhoogt het drumtempo, horen we een scheurende, vervormde gitaar en wordt ook Prince' zang veel intenser. Uiteindelik wordt het nummer via een fade-out en afsluitende, meerstemmige uithaal naar een climax gebracht. Prince heeft natuurlijk heel veel moois gemaakt, maar met Sign "☮" The Times en een goede verzamelaar (bijvoorbeeld The Hits/The B-Sides) heb je de essentie van deze grote artiest al te pakken.
Vorige week besprak in mijn blog (#177) het album Achtung Baby van U2 en refereerde daarin al naar de daaropvolgende EP die ineens een volwaardig album bleek: Zooropa. Op deze plaat bouwt U2 verder op het fundament van Achtung Baby en experimenteert nog meer met invloeden uit de electronic dance music, industrial music en alternative rock. Het openingsnummer Zooropa is eigenlijk twee nummers ineen. De eerste twee minuten hebben wel iets weg van een 'soundscape' waarin allerlei klanken en stemmen te horen zijn. Daarna gaat het nummer vrij abrupt over in een rustige midtempo poprock song met dance-invloeden die opbouwt naar een onstuimige climax. De Berlijn-connectie (zie #177) is nog te horen in de allereerste regel van het nummer: "Zooropa, Vorsprung durch Technik"! Gelijksoortige nummers zijn het speelse Babyface, de prachtige lovesong Stay (Faraway, So Close!), het met een rauwe gitaar opgetuigde Dirty Day en de country-achtige afsluiter The Wanderer, samen met Johnny Cash. In de vorm van The First Timestaat er ook een prachtige ballad op het album. De andere vier nummers zorgden ervoor dat niet iedere U2-fan het album enthousiast ontving. Zo is Some Days Are Better Than Others ritmisch één en al dance en zit het barstensvol geluidsexperimenten. Bij iedere luisterbeurt (op de koptelefoon) hoor je weer nieuwe dingen op de achtergrond gebeuren.
Lemon wordt dan weer door Bono met een kopstem gezongen en het nummer flirt met elementen uit hoogtijdagen van de Euro disco. Het is even wennen, maar zorgt wel voor een pakkend nummer. Twee nummers zijn mijn persoonlijke favorieten. Numb, dat bij hoge uitzondering niet gezongen wordt door Bono maar door gitarist The Edge, kent gedempt klinkend ritme met daarover heen een sterk vervormde gitaar. Met het zingen (of eerder gemompel) van The Edge levert dit een heel vreemd nummer op. Vreemd, maar wel heel lekker en het wordt bij iedere draaibeurt beter.
Het album Achtung Baby is een omslagpunt in het werk van U2. Op hun eerste drie albums lag de focus nog vooral op Ierland en de UK. De drie daaropvolgende albums waren meer Amerikaans georiënteerd. Het laatste album van die drie (Rattle and Hum) werd nogal wisselend ontvangen en de kritiek (het album zou erg "pretentieus" zijn) leidde tot een heroriëntatie binnen de groep. Dit ging niet zonder slag of stoot want de ene helft (drummer Larry Mullen, Jr. en bassist Adam Clayton) wilde verder waar men na The Unforgettable Fire en The Joshua Tree was gebleven. De andere helft (gitarist The Edge en zanger Bono) wilde echter een koers met meer avontuur en experiment gaan varen. Het tijdens een improvisatiesessie geschreven Onezou de doorbraak blijken te zijn. Hierna ontstond langzaam maar zeker een gezamenlijke focus onder leiding van de vertrouwde producers Brian Eno en Daniel Lanois. Met het gezicht richting Europa werden invloeden uit de electronic dance music, industrial music en alternative rock verwerkt in de muziek. Het verblijf van een paar maanden in Berlijn (ten tijde van de hereniging van de Duitsland) zal hier zeker mee te maken hebben. De vervormde gitaren in het intro van albumopener Zoo Station maken direct duidelijk dat we met een andere U2 te maken hebben. Ook de stem van Bono is door de vervormer gehaald en de muziek is qua opbouw dan wel een traditionele rocksong, maar het palet aan geluiden is zo dicht en gevarieerd dat pas na een aantal luisterbeurten alle geheimen zijn vrijgegeven. Until the End of the World, The Fly en Acrobat hebben eenzelfde soort avontuurlijkheid en experimenteerdrift in zich en weten echt te verrassen. Een ander opvallend punt van het album is dat de teksten veel persoonlijker zijn dan voorheen. Waren eerder de wereldproblemen vaak het onderwerp van de nummers, nu worden in nummers als Even Better Than The Real Thing, Who's Gonna Ride Your Wild Horses, So Cruel, Mysterious Ways en Ultraviolet (Light My Way) meer persoonlijke zaken aangesneden in stuk voor stuk ijzersterke songs.
Gelukkig zijn er ook twee rustiger nummers die het album de nodige lucht geven: Tryin' to Throw Your Arms Around the World en Love Is Blindness. Het album werd unaniem lovend ontvangen en werd één van hun best verkopende platen. U2's experimenteerhonger was echter nog lang niet gestild zoals al bleek tijdens de Zoo TV Tour. Een groots geënsceneerd multimedia evenement waarin oververzadiging door televisie en andere media werd gehekeld. Tijdens een zes maanden durende rustpauze in de Zoo TV Tour begon U2 met schrijven en opnemen van een EP die uiteindelijk zou uitgroeien tot een volwaardig album. Maar daarover volgende week meer.