Zoeken in deze blog

zondag 31 december 2023

#581: Keith Jarrett - The Köln Concert (1975)

Het leven hangt soms van toevalligheden aan elkaar. Het zal ergens in de jaren tachtig zijn geweest dat ik in een uitverkoopbak een CD tegenkwam waar de winkel het hoesje van was kwijtgeraakt. De artiest (ene Keith Jarrett) zei mij niets, maar het platenlabel ECM Records kende ik wel als een garantie voor kwaliteit. Het schijfje kostte bijna niets, dus ik heb de gok maar gewaagd.

Inmiddels ken ik Keith Jarrett als virtuoze jazzpianist  en ben ik de trotse bezitter van albums als Life Between The Exit Signs (1968) en Somewhere Before (1969) in trio-bezetting met Charlie Haden op bas en Paul Motian op drums. Ook in latere jaren bleef Jarrett prachtige albums maken, vaak in samenwerking met de groten uit de jazz. Tokyo '96 (1998) met bassist Gary Peacock en drummer Jack DeJohnette is daar een mooi voorbeeld van. 

Het album waarmee ik kennis maakte met Jarrett was echter een solo-album. Dat bleek al uit het label van de CD die ik kocht, daar stond alleen 'Keith Jarrett (piano)' op.

In 1975 was de de jazzrock op een hoogtepunt en die verzandde steeds vaker in moeilijkdoenerij en nodeloze ingewikkeldheid. Het album opent met het 26 minuten durende Part I en dat staat haaks op die ontwikkeling. Het is dromerig en lyrisch van karakter en bij gebrek aan een betere term noemen we het jazz. Soms zie je de vage term post-bop gebruikt worden om Jarrett's solo-concerten te beschrijven. Hoe dan ook, het is geweldige muziek.

Het album is in vier delen gesplist omdat het op vier plaatkanten moest passen, maar het is eigenlijk één doorlopend stuk. Part IIa en Part IIb hebben meer ritmische elementen en Part IIc sluit af in de stijl van het eerste deel. Het album is waarlijk een meesterwerk en wordt ook als zodanig erkent. In lijstjes van de beste jazz-albums aller tijden komt het steevast voor.

Als je naar het album luistert is het moeilijk voor te stellen dat Jarrett deze concerten compleet improviseerde. Niets van wat je hoort is van tevoren bedacht. Opvallend is ook de manier waarop hij meeleeft met de muziek die hij op dat moment creëert. Luister bijvoorbeeld naar het stuk tussen minuut zes en minuut negen van Part I. Hij gaat daar zo op in het moment dat je hem ritmisch hoort meestampen en kreten hoort uitstoten, maar het stoort niet. Integendeel, het draagt alleen maar bij aan de magie. Echt, dit is een album dat je horen. Nee, waarnaar je moet lúisteren. Of, dat je moet ondergáán.

Helaas heeft zijn gezondheid hem parten gespeeld. Rond 2000 kreeg hij last van het chronischevermoeidheidssyndroom en in 2018 kreeg hij twee beroertes waar hij een verlamming aan zijn linkerzijde aan overhield die zijn carrière beëindigde.

Het duurde trouwens vele jaren voor ontdekte dat er een Part IIc van het album bestond. Om één of andere reden is dat deel niet opgenomen op de CD die ik  had gekocht, alhoewel het er ook in 1983 al op zou hebben gepast. Tegenwoordig kan ik gelukkig van het héle album genieten in High-Resolution Audio*.


* Voor de nieuwsgierigen: ik gebruik een Cambridge networkplayer en een abonnement op Qobuz (Spotify biedt helaas nog steeds geen CD of Hi-Res kwaliteit). 

© 2023 TTZL

Gepost door op

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Abonneren op: Reacties posten (Atom)