Zoeken in deze blog

zondag 30 januari 2022

#481: Plaatkanten

Ongeveer veertig jaar geleden werd de Compact Disc (CD) geïntroduceerd en dat mediaformaat bracht veel voordelen ten opzichte van de Langspeelplaat (LP). Een CD is minder gevoelig voor krassen en vuil en handzamer door het kleinere formaat. Hierdoor nemen CD's minder ruimte in en werd het mogelijk om deze mee te nemen en onderweg af te spelen in discman of auto. 

Tegelijkertijd waren er ook nadelen. Zo waren (en zijn) er muziekliefhebbers die het analoge vinylgeluid 'warmer' vinden klinken en de verpakking is ook wezenlijk anders. Vergelijk een mooie LP-klaphoes (met alle ruimte voor het 'artwork') maar eens met het kleine CD-boekje waarin de tekst alleen met een loep te lezen is (en nee, dat ligt niet alleen maar aan mijn leeftijd). 

En er is voor mij nog een ander nadeel. Dat is het verdwijnen van de magie van een track van één plaatkant. Er was voor mij weinig mooier dan thuiskomen met een hagelnieuwe LP waarop één van beide zijden gevuld werd met maar één lang nummer. Met name bij elektronische muziek en disco kwam vrij regelmatig voor. Ik besteedde er al aandacht aan in blogs over Rare Earth (#18), Emerson, Lake & Palmer (#174), Tantra (#199) en Cerrone / Love & Kisses (#314). 

Je kunt het natuurlijk ook overdrijven door één track over twee plaatkanten uit te smeren zoals bijvoorbeeld Fela Kuti (#27) en Mike Oldfield (#309) deden. Of je kunt het net niet halen doordat er nog een korte track bij de lange track staat, zoals bijvoorbeeld bij Blind Faith (Blind Faith, 1969), Uriah Heep (Salisbury, 1971) The Alan Parsons Project (Tales Of Mystery And Imagination, 1976) en Dire Straits (Love Over Gold, 1982).

Sommige tracks waar die 'plaatkantmagie' bij mij optrad zullen bekende voorbeelden zijn zoals Autobahn van Kraftwerk (Autobahn, 1974) en Echoes van Pink Floyd (Meddle, 1971). Maar ook een track als Supper's Ready van Genesis (Foxtrot, 1976), met zijn prachtige opbouw en afwisseling in dynamiek en tempo, hoort zeker in dit rijtje thuis. En ook The Steve Miller Band waagde zich in het met disco-invloeden doorspekte Macho City (Circle Of Love, 1981) aan een track van een plaatkant lang. En die track is zo 'fout' dat het weer heel lekker wordt.

Twee van mijn favoriete lange tracks komen van dezelfde band. 2112 van Rush (2112, 1976) is perfect om aan iemand te laten horen wat prog rock inhoudt. Wisselingen in dynamiek, ingewikkelde tempo's en tempowisselingen, klanktapijten afgewisseld met scheurende gitaarsolo's en een science fiction thema. Op Cygnus X-1 Book II: Hemispheres (Hemispheres, 1978), wat een vervolg is op de track Cygnus X-1 Book I: The Voyage van het vorige album, herhalen ze dat met verve.

Maar ook van eigen bodem heb ik een favoriet. The Golden Earring maken namelijk op het gelijknamige album uit 1969 een heerlijke lange versie van het nummer Eight Miles High, origineel van The Byrds. De overtreffende trap is op dit gebied is synthesizerlegende Klaus Schulze. Zijn albums bevatten regelmatig tracks die een plaatkant duren, maar Audentity uit 1983 spant wel de kroon. Dit is een dubbel-LP waarop CellisticaTango-Saty/Amourage/Opheylissem, Spielglocken en Sebastian Im Traum ieder een plaatkant vullen. En het is een geweldig album.

Gelukkig zijn er ook artiesten die de uitdaging zijn aangegaan om een CD-lang nummer te maken, zoals de geweldige track-in-12-delen The Whirlwind (77 minuten) van TransAtlantic (The Whirlwind, 2009).

© 2022 TTZL


YouTube: Autobahn [Kraftwerk]
YouTube: Echoes [Pink Floyd]
YouTube: Supper's Ready [Genesis]
YouTube: Macho City [The Steve Miller Band]
YouTube: 2112 [Rush]
YouTube: Eight Miles High [The Golden Earring]
YouTube: Cellistica [Klaus Schulze]
YouTube: Tango-Saty/Amourage/Opheylissem [Klaus Schulze]
YouTube: Spielglocken [Klaus Schulze]
YouTube: Sebastian Im Traum [Klaus Schulze]

YouTube: The Whirlwind [TransAtlantic]

Geen opmerkingen:

Een reactie posten